Magonjwa yatokanayo na tabia za binadamu.

Niliwahi soma habari moja iliyoandikwa katika gazeti la Mtanzania ikimkariri Dk. Ali Mzige akisema ‘afya za watanzani hatarini’. Nilishawishika kuisoma habari yote kwani alichokisema ndiyo hali halisi ambayo inahitaji kutiliwa msisitizo ili watu waelimike na wajue jinsi ya kujiepusha na hatari hiyo.

Dk. Mzige, ambaye ni Mkurugenzi Mkuu wa Hospitali ya IMTU na Mtaalamu wa Afya ya Jamii , alisema kuwa magonjwa yatokanayo na tabia za binadamu yanaongezeka nchini kwa kasi na inakadiriwa ifikapo mwaka 2020, magonjwa hayo yatachukua zaidi ya ailimia 70 ya magonjwa yote.

Aidha, katika habari hiyo, Dk. Mzige alisema kuwa magonjwa hayo hujulikana pia kama ‘magonjwa ya kusendeka’ (chronic disease) ambayo hutokana na ulaji mwingi wa vyakula vya kusindika (processed food) na kuacha kula vyakula vya asili.

Kwa kawaida, vyakula hivyo vya kusindika, au vya kwenye makopo kama vinavyojulikana, mara nyingi huwa na mafuta mengi, chumvi na sukari nyingi, kemikali nyingi na viungo bandia vingi.

Ulaji wa vyakula hivyo, humuweka mtu katika hatari ya kupatwa na magonjwa sugu kama vile
- kisukari,
- shinikizo la damu na
- saratani.
Magonjwa haya hayampati mtu hadi pale anapoanza kuyatengeneza mwenyewe kutokana na tabia yake ya ulaji. Leo tulizungumze hili kwa mara nyingine.

Unajitengenezeaje magonjwa?
Nimependa kauli aliyoitumia Dk. Mzige isemayo ‘magonjwa yatokanayo na tabia za binadamu’. Kwa wasioelewa usemi huu ningeomba kuwafafanulia kwani una maana sana. Tabia yako ya ulaji ndiyo inayozungumziwa hapa. Tangu unapoamka asubuhi unafanya nini na unakula nini, una kulaje, unalalaje, ndiko kunakoamua afya yako.

Kumbuka pia ule msemo wetu maarufu usemao, jinsi ulivyo ni kunatokana na unavyokula. Ukiwa na kitambi au kiribatumbo kunatokana na ulaji wako, ukiwa mnene, mwembamba, kumetokana na ulaji wako, ukiwa na ‘presha’ imetokana na ulaji wako, ukiwa na saratani imetokana na ulaji wako, n.k.
Kujua kwa kina juu ya afya wasiliana nami👇

mputae84@gmail.com
mputae0@gmail.com
+255625748804
+255767962720

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

GROUP (KUNDI) ZA DAMU NA TABIA ZAKE

Image
ZIFAHAMU GROUP (KUNDI) ZA DAMU NA TABIA ZAKE Kundi lako la damu linaweza kukufanya uwe dhaifu au imara katika kukabiliana na magonjwa fulani.Ni vema kujua kundi lako la damu sawa na ilivyo vema kujua mambo mengine yanayochangia kuwa na afya njema. Kujua kundi lako la damu Kunaweza kukuza uwezo wako wa kufahamu hatari zinazo kukabili kutokana na kundi la damu Ulilo nalo na kuepuka hatari hizo kwa kutumia mtindo wa maisha unaofaa.Hata hivyo, Kama vilivyo viungo vingine vya mwili, damu nayo ina changamoto ya kukumbana na maradhi mbalimbali, magonjwa yanayoathiri utendaji kazi wa damu yanaweza kugawanywa katika makundi kama vile ya kurithi, kuambukiza, mabadiliko ya kimwili na saratani tofauti. Damu ya binadamu imegawanyika katika makundi makuu manne ambayo ni A, B, AB, na O, binadamu yeyote lazima awe na moja wapo ya makundi hayo. GROUP A ✔Hawa ni vegetarians wanahitaji sana mananasi na zabibu kwa wingi. ✔ Mara nyingi ni wale watu ambao hawaambiliki yaani wakiamua kitu wameamua mpaka ...
Read more

TOFAUTI YA DHAMBI,MAKOSA NA UOVU.

Ninamshukuru Roho Mtakatifu yeye anipaye hekima na maarifa haya ya kufundisha Neno la Mungu. Watu wengi huwa wanaisi kua dhambi,makosa na uovu ni kitu kimoja,sio kweli kibiblia. KUTOKA 34:7a.Mwenye kuwaonea huruma watu elfu,mwenye kusamehe uovu na makosa na dhambi; M.WALAWI 16:21a. Na Haruni mikono yake miwili juu ya kichwa cha yule mbuzi aliye hai na kuungama juu yake uovu wote wa wana wa Israel na makosa yao naam,dhambi zao zote... Hivyo tunaona kua kuna tofauti kati ya ivyo vitu.. Dhambi huu ni uasi.Ili kiebrania ni Chattah ni kwenda kinyume na kupungukiwa.ndio maana biblia inasema ni uasi 1YOHANA 3:4 Kila mtu afanyaye dhambi,afanya uasi maana dhambi ni uasi. Ivyo dhambi ni kuvunja sheria ya Mungu,maana baada ya Mungu kutoa amri 10 alileta utisho na kusema wasifanye dhambi maana kuvunja amri ndio dhambi. KUTOKA 20:20 Musa akawaambia watu msiogope,maana Mungu amekuja ili awajaribu na utisho wake uwe mbele yenu ili kwamba msifanye dhambi. Makosa ili neno Kiebrania ni Pesha,Kutenda dha...
Read more

Madini ya Zink na Ugumba

Image
UHUSIANO KATI YA UGUMBA NA UPUNGUFU WA MADINI YA ZINC   Zinc ni elementi muhimu mno katika afya ya binadamu hivi kwamba ukosefu kidogo unaweza kuleta madhara makubwa. Zinc ni ya muhimu sana kwa sababu inapatikana ndani ya kila kiungo cha mwili cha binadmu na inahusika kwa karibu sana na kugawanyika kwa seli za mwili. Ni antioxidant yenye nguvu sana, inayosaidia kuzuia kansa, na pia inahusika moja kwa moja katika ufanyaji kazi wa tezi mbalimbali za kutengeneza homoni na kuweka sawa viwango vya homoni katika mwili. Makadiridio yasiyo rasmi yanaonyesha kuwa asilimia 25 ya watu duniani wanakabiliwa na upungufu wa zinc na kwa sababu mwili wa binadamu hauhifadhi zinc, tunalazimika kupata zinc kila siku. VYANZO VYA MADINI YA ZINC Kwa msomaji wa makala hii, tambua kwamba huhutaji kwenda mbali zaidi kupata madini haya muhimu kwa afya yako, maana hupatikana kwenye vyalula vinavyotyuzunguka kiurahisi kama 1.maini 2. mboga za spinach 3. mbegu za maboga na karanga 4. nyama nyekundu 5. mah...
Read more